Kierownik: dr hab. Ewa Golachowska
Współpracownicy: mgr Gabriela Augustyniak-Żmuda, mgr Bartosz Cymborowski.
Cele Pracowni:
- Cel dydaktyczny: kształcenie młodych badaczy odmian językowych na pograniczu polsko-niemieckim. Kształcenie odbywa się w formie zajęć „ Pogranicza i kontakty językowe” prowadzonych na kierunku Filologia Polska w Instytucie Humanistycznym w PWSZ w Gorzowie Wielkopolskim, seminariów dyplomowych i magisterskich oraz seminarium doktoranckiego.
- Cel badawczy: prowadzenie badań terenowych, pozyskiwanie nagrań zwłaszcza najstarszego pokolenia mieszkańców województwa lubuskiego należących do różnych grup pochodzenia. W pozyskiwaniu nagrań uczestniczą także studenci PWSZ.
- Upowszechnianie wyników badań:
Baza tekstowa z komentarzami naukowymi umieszczona na platformie internetowej (projekt)
Publikacje opracowanych tekstów językowych jako źródeł do badań językoznawczych i historycznych oraz antropologicznych.
Publikacje opracowań naukowych – artykułów, rozdziałów w monografiach.
Organizacja konferencji
W roku 2012 planowana jest konferencja „Pogranicze wschodnie i zachodnie. Pamięć, doświadczenia, losy”, organizowana wspólnie z Pracownią Badań nad Oflagiem II C Woldenberg – Dobiegniew.
Koncepcja konferencji:
Społeczności pogranicza są wielokulturowe, wielojęzyczne, a ich tożsamość narodowa jest złożona, często podwójna, zmienna, uzależniona od kontekstu historycznego. Mieszkańców pogranicza wschodniego (polsko-litewsko-białorusko-ukraińskie czyli byłe Kresy wschodnie Rzeczypospolitej) i pogranicza zachodniego polsko-niemieckiego łączy wspólnota doświadczeń. Część przeżyła wygnanie lub przesiedlenie, inni trwają w swoim regionie mimo zmiany granic państwowych w 1945 roku. Pamięć zbiorowa społeczności pogranicza kształtowana była w dużym stopniu przez politykę, zakłamywana i tabuizowana. Przez wiele lat nie wolno było w Polsce kultywować pamięci Kresów, podobnie jak pamiętać o kulturowym dziedzictwie niemieckim na terenach inkorporowanych w 1945 roku. Okres „zorganizowanej niepamięci” (termin Roberta Traby) wpłynął na sposób widzenia historii i poczucie tożsamości mieszkańców pograniczy. Od 1989 roku trwa proces odkłamywania historii, miedzy innymi przez sięganie do zindywidualizowanych narracji. Zbieranie (nagrywanie) i interpretowanie indywidualnych narracji: relacji i autobiografii, także źródeł pisanych: pamiętników, listów i innych dokumentów osobistych stało się ważną metodą badania tożsamości na pograniczach. Celem konferencji będzie dyskusja badaczy pogranicza zachodniego (polsko-niemieckiego) oraz wschodniego (polsko–białorusko-litewskiego i polsko-ukraińskiego) nad następującymi zagadnieniami: mikrohistorie wobec głównego nurtu narodowej narracji historycznej; funkcjonowanie w pamięci zbiorowej mikrohistorii niezgodnych z ogólnie przyjętym, stereotypowym obrazem historii i społeczeństwa; przemilczenia w relacjach autobiograficznych. Dyskusja będzie dotyczyć zagadnień konstruowania tożsamości na pograniczach kulturowych, etnicznych, językowych oraz odtwarzaniu kultury pogranicza na podstawie narracji.
Sprawozdanie z działalności Pracowni Badań nad Językiem Pograniczaw roku akademickim 2013
Skład osobowy
Kierownik pracowni – prof. nadzw. dr hab. Anna Zielińska
Wolontariuszki – mgr Gabriela Augustyniak Żmuda, mgr Magdalena Bednarczyk
Publikacje
Zielińska Anna, Miejsce i przestrzeń w relacjach mieszkańców pogranicza
polskoniemieckiego, [w:] Miejsce i tożsamość. Literatura lubuska w perspektywie poetyki
przestrzeni i antropologii, pod red. M.Mikołajczak przy współudziale K. Gieby i M.
Sobczak, Zielona Góra 2013, s. 21-29.
Publikacje złożone do druku
- Gabriela Augustyniak-Żmuda, Obraz życia po 1945 roku we wspomnieniach osiedleńców ze wsi z okolic Gorzowa Wielkopolskiego [w:] Konstrukcje i dekonstrukcje tożsamości. Narracja i pamięć, pod red. naukową Anny Zielińskiej, Ewy Golachowskiej, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy – w druku.
- Gabriela Augustyniak-Żmuda, Magdalena Bednarczyk, Dziedzictwo pamięci w narracjach najstarszych mieszkańców okolic Gorzowa Wielkopolskiego [w:] Dziedzictwo kulturowe regionu pogranicza, tom VI, pod red. Elżbiety Skorupskiej-Raczyńskiej, Joanny Rutkowskiej, Wydawnictwo PWSZ w Gorzowie Wielkopolskim – w druku.
Referaty
- Gabriela Augustyniak-Żmuda, Magdalena Bednarczyk, Dziedzictwo pamięci w narracjach najstarszych mieszkańców okolic Gorzowa Wielkopolskiego, referat na konferencji: VI Międzynarodowa konferencja naukowa pt. Dziedzictwo kulturowe regionu pogranicza. Organizator: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Gorzowie Wielkopolskim – Gorzów Wielkopolski 16-17 kwietnia 2013 r.
- Anna Zielińska, „O wartościowaniu wielojęzyczności w badaniach naukowych”, referat na konferencji „Pogranicze w perspektywie transnarodowej i transdycyplinarnej. Pogranicze wschodnie i zachodnie” – 21-22 listopada 2013, Gorzów Wielkopolski.
Prace organizacyjne
Opracowanie koncepcji merytorycznej cyklu konferencji „Pogranicze w perspektywie transnarodowej i transdycyplinarnej” oraz programu naukowego pierwszej konferencji „Pogranicze wschodnie i zachodnie”.
Organizacja konferencji „Pogranicze w perspektywie transnarodowej i transdycyplinarnej. Pogranicze wschodnie i zachodnie” – 21-22 listopada 2013, Gorzów Wielkopolski.
Badania
Badania terenowe dialektologiczne i socjolingwistyczne prowadzone są systematycznie we współpracy z Instytutem Slawistyki PAN.
Działalność dydaktyczna
Prowadzone jest seminarium doktoranckie w PWSZ w Gorzowie Wielkopolskim. Uczestniczy 5 osób, w tym 4 doktorantów i 1 pracownik naukowy.