Serdecznie zapraszamy do wzięcia udziału w projekcie Światy Cyganów. Problemy Romów, przygotowywanego w ramach Spotkań ze światem, które odbywać się będą podczas tegorocznej IX edycji Festiwalu Kultur Świata w dniach 26-29.10.2015r.
Jak mówimy i piszemy oraz co myślimy o Romach w Polsce i w Europie? O tej żyjącej wśród nas, a jednocześnie ciągle obok nas – mniejszości?
W tytule projektu zawarliśmy pewną dwoistość dyskursu. Rozumiemy ją z jednej strony metaforycznie – jako oczywistość samookreślania romskiejspołeczności, ale też znak kłopotów z nazywaniem, upraszczaniem i etykietowaniem złożonych, pojedynczych i zbiorowych tożsamości. Z drugiej strony tytułowe pojęcia traktujemy jako „słowa-klucze”, porządkujące zagadnienia, które proponujemy podjąć.
Będziemy próbowali zmierzyć się z tym istotnym zjawiskiem kulturowym i społecznym współczesności poprzez naukową refleksję, literackie opisy, dziennikarską relację, artystyczną wrażliwość.
Projekt Światy Cyganów. Problemy Romów (26-29.10.2015) przygotowywany jest w ramach Spotkań ze światem, które odbywać się będą podczas tegorocznej IX edycji Festiwalu Kultur Świata. Zamierzamy wskazać na ważne nurty badań nad kulturą Romów. Podejmiemy opowieść etnograficzną, socjologiczną, historyczną, antropologiczną, politologiczną, a nawet prawną o bogatym „świecie Cyganów” iwspółczesnych problemach Romów; ich obyczajowości i mitologii, w tym roli wierzeń, tradycji, zwyczajów i tabu tej kultury; ich tożsamości i dylematach z nią związanych, o wewnętrznej wielokulturowości (a może raczej – transkulturowości?), o problemach wykluczenia, stygmatyzacji i sile stereotypów, a także o uwarunkowaniach prawnych i politycznych sytuacji tej społeczności.
Mamy też świadomość, że narastające zainteresowanie romską tożsamością, bogatą i różnorodną kulturą wyraża się także w języku sztuki: narracji literackiej, filmowej i fotograficznej oraz w muzyce. Fascynacja artystów przywraca obecność tej mniejszości w dialogu międzykulturowym. Inność staje się obecna i widzialna, ale czy zrozumiana? – to kolejne pytanie.
Program interdyscyplinarnego projektu „Światy Cyganów. Problemy Romów” stara się uchwycić/ukazać różnorodny obraz Romów w Polsce i Europie. Zapraszamy więc naukowców (nie tylko etnologów, socjologów czy antropologów, ale też historyków, politologów, literaturoznawców itd.), pisarzy, reporterów i dziennikarzy, fotografów, muzyków i animatorów kultury, samorządowców i lokalnych polityków. Przede wszystkim zaś osoby związane ze społecznością romską. Wszystkim im oraz odbiorcom projektu proponujemy następujący program spotkań.
Poniedziałek 26 października 2015
Ratusz Staromiejski w Gdańsku, ul. Korzenna 33/35
Światy Romów – historia i teraźniejszość, stereotypy i rzeczywistość
motto:
„W naszej części Europy sporo się zmieniło. Należymy do społeczności, dla której liczą się prawa człowieka. We wspólnej pełnej zgiełku przestrzeni publicznej coraz wyraźniej przebija się głos, że to nie my – „gadziowie” – mamy zdecydować o przyszłości Romów. Sami rozstrzygną, jak łączyć nowoczesność i tradycję (…). Dajmy im miejsce”
L. Ostałowska, Cygan to Cygan
Tożsamość i kultura romska – składniki, metamorfozy, dylematy
godz. 10.00 otwarcie konferencji
godz. 10.20 – 11.30 – moderator prof. Cezary Obracht-Prondzyński
Prof. Sławomir Kapralski: Współczesne romskie tożsamości zbiorowe wykład inauguracyjny
Prof. Marcin Szewczyk: Romanipen – największa wartość kultury romskiej
Stanisław Stankiewicz: Z romskiego punktu widzenia – tożsamość, rozwój i integracja społeczności romskiej
godz. 11.50 – 12.50
Mgr Adam Bartosz: Pamięć i upamiętnianie. Nad mogiłą pomordowanych Romów w Szczurowej
Mgr Mateusz Babicki: Język romski jako element tożsamości Romów w Polsce i na świecie
Dr Beata Orłowska: Rola baśni cygańskich w poznaniu Romów
godz. 12.50-13.30 dyskusja
Romowie w dyskursach naukowych, politycznych i medialnych
godz. 15.00 – 16.00, moderator prof. Marcin Szewczyk
Prof. Przemysław Rotengruber: Sytuacja polityczna mniejszości romskiej w Polsce
Dr Małgorzata Kołaczek: Romskie media i Romowie w mediach
Dr Maciej Witkowski: Co wiemy o Romach? Co wiemy o sobie? Antropologia polityki integracji
godz. 16.00 – 17.00 dyskusja
godz. 17.30 – 18.30
Reportaż przeciw stereotypom
O fascynacji kulturą Romów i sprzeciwie wobec ich wykluczania
z Lidią Ostałowską rozmawia dr Magdalena Horodecka
wtorek 27 października 2015
Ratusz Staromiejski w Gdańsku
godz. 10.00- 11.00, moderator dr hab. Marian Grzegorz Gerlich
Historyczne i współczesne – lokalne i regionalne konteksty funkcjonowania społeczności romskich: integracja? wykluczenie? asymilacja?
Prof. Ewa Nowicka-Rusek - Czy to jest integracja? Badania nad romskimi konwersjami
religijnymi
Mgr Agnieszka Caban: Romowie w społeczeństwie większościowym - postrzeganie i świadomość przemian kulturowych
Mgr Andrzej Łuczak: Efektywność pomocy Unii Europejskiej oraz krajowych strategii na rzecz społeczności romskiej
godz. 11.20 – 12.40, moderator prof. Sławomir Kapralski
Dr Piotr J. Krzyżanowski: Przymusowe osiedlenie Cyganów w PRL - przyczyny, przebieg, skutki
Prof. Barbara Weigl: Romowie w społeczności lokalnej. Różne oblicza trzech polskich miast
Prof. Cezary Obracht-Prondzyński, mgr Aleksandra Wachowska: Pomorskie ścieżki Romów
Dr hab. Marian Grzegorz Gerlich - O pojmowaniu przestrzeni. Na przykładzie grupy Bergitka Roma (mieszkańców wybranych miast Dolnego i Górnego Śląska)
godz.12.40 - 13.20 dyskusja
godz. 15.00 – 16.30
Dobre praktyki – przykłady współpracy i integracji, projekty edukacji i kulturowej animacji, panel
Dyskusja z udziałem m.in: asystentek/edukatorek romskich Marzeny Fraś z Krakowa oraz Kamili Goman z Wejherowa; Bogdana Tokłowicza - przewodniczącego Rady Miasta Wejherowa, Elżbiety Mirgi-Wójtowicz – aktywistki romskiej, Klaudii Iwickiej z Centrum Wspierania Imigrantów i Imigrantek z Gdańska, Elżbiety Piątek- edukatorski i
Tomasza Nowickiego - aktywisty. Prowadzenie - prof. Cezary Obracht-Prondzyński
godz. 16.45 – 17.30
Z doświadczeń badacza. O dylematach związanych z badaniami wśród Romów
Rozmowa dr Agaty Bachórz z prof. Ewą Nowicką-Rusek
godz. 17.30 –20.00
Choć raz zobacz, jak się kręcą tylne koła wozu. Edward Dębicki, reż. Piotr Wójcik (2013) - projekcja. Z Bohaterem filmu i jego reżyserem rozmawia prof. Mirosław Przylipiak. Spotkaniu towarzyszy muzyka, śpiew i taniec Cygańskiego Teatru Muzycznego Terno, pod kierownictwem założyciela Edwarda Dębickiego
środa 28 października 2015
Ratusz Staromiejski w Gdańsku
godz. 11.00 – 12.30 „Kierunek przyszłość…”reż. Piotr Wójcik (2015), prezentacja filmui dyskusja z udziałem prof. Sławomira Kapralskiego, dr Małgorzaty Kołaczek i… organizator „Dialog-Pheniben”, partner NCK
godz. 16.30 – 18.00
Obraz Romów w fotografii polskiej
OdPożegnania taboru do Stigmy – rozmowa Adama Mazura z Andrzejem Polakowskim, , Piotrem Wójcikiem i Adamem Lachem oraz prezentacja fotografii Tomasza Tomaszewskiego
godz. 18.00 – 19.00
Stigma wystawa fotografii Adama Lacha w Galerii NCK – wernisaż; słowo o wystawie Adam Mazur
czwartek 29 października 2015
Ratusz Staromiejski w Gdańsku
Inna wśród Innych
osobność artystki i cygańska tożsamość
godz. 15.30- 16.45
Silna i krucha kobieta. Papusza i reporterka wobec jej historii.
Z Angeliką Kuźniak rozmawia dr Magdalena Horodecka
godz. 17.00- 18.30
Papusza– o filmie i wrażliwości etnograficznej z reżyserką Joanną Kos-Krauze i autorkąkostiumów Barbarą Sikorską-Bouffał rozmawia prof. Krzysztof Kornacki
godz. 19.00
Centrum św. Jana, Gdańsk, ul. Świętojańska 50
Teresa Mirga z zespołem Kałe Bała, koncert
Jedni z wielu – wystawa 40 fotografii-portretów polskich Romów w obiektywie Chada Evansa Watta, w Sali Mieszczańskiej Ratusza Staromiejskiego dniach 26.10 -2.11.2015. Bohaterowie kampanii to jedni z wielu polskich Romów, którzy tworzą nową rzeczywistość - wolną od stereotypów i uprzedzeń. Celem kampanii jest zmiana nastawienia Polaków do mniejszości romskiej. Pomysł i realizacja wystawy – Fundacja Integracji Społecznej Prom, partner Nadbałtyckie Centrum Kultury
Pomysł i realizacja projektu: Bronisława Dejna, kuratorka
Kuratorka wystawy: Anna Zalewska-Andruszkiewicz
Koncert: Tomasz Lipski
Konsultacja: dr Magdalena Horodecka, prof. Cezary Obracht-Prondzyński
Organizator:
Nadbałtyckie Centrum Kultury
Ratusz Staromiejski, 80 – 851 Gdańsk, ul. Korzenna 33/35
tel. (058)326 10 10, fax (058)301 19 57
www.nck.org.pl